Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2016 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : SSR Michał Jank

Protokolant : staż. Aleksandra Słomczewska

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2016 r. w Gdańsku, na rozprawie

sprawy z powództwa E. M.

przeciwko A. D.

o zapłatę

I.  uchyla w całości wyrok zaoczny z 21 marca 2014 r. wydany w sprawie I C 1247/13 i oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki E. M. na rzecz pozwanej A. D. kwotę 3.617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz kwotę 1643 zł (jeden tysiąc sześćset czterdzieści trzy złote) tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 1247/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 26 lutego 2016 r.

Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku

Powódka E. M. wniosła o zasądzenie od pozwanej A. D. na swoją rzecz kwoty 65.697,84 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania na swoją rzecz.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w marcu 2010 r. A. D. poprosiła, aby zaciągnęła kredyt w banku z przeznaczeniem dla pozwanej w wysokości 43.000 zł. Pozwana nie wywiązała się z obowiązku spłaty co do kwoty 40.951,36 zł. W związku z brakiem spłaty kredytu zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne wobec E. M.. Na dzień wniesienia pozwu zaległości wynosiły 65.697,84 zł.

W dniu 21 marca 2014 r. został wydany wyrok zaoczny zgodny z żądaniem pozwu.

Od wyroku zaocznego A. D. wniosła sprzeciw wnosząc o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, zawieszenie wykonalności wyroku, a ponadto o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania od powódki na rzecz pozwanej.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, że nie prosiła nigdy E. M., aby wzięła dla niej pożyczkę. Wskazała, że wspólnie z powódką założyły konto bankowe, na które wpływały pieniądze od lokatorów. Z konta tego miały być uiszczane płatności na rzecz spółdzielni, co powódka robiła, po czym zaprzestała, dlatego też pozwana wypisała się z tego konta.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. D. i E. M. pozostawały w stosunkach przyjaźni.

W 2008 r. A. D. zwróciła się do E. M., aby ta wzięła kredyt, który ona będzie spłacać.

E. M. zaciągnęła kredyt, a jednocześnie zawarła z A. D. umowę ustną polegającą na tym, że powódka udostępni kapitał uzyskany z kredytu bankowego pozwanej, na warunkach określonych w umowie z bankiem. Spłata miała następować z czynszu najmu lokalu należącego pozwanej, który to czynsz pobierać miała powódka.

Po pewnym czasie A. D. poprosiła ją ponownie o zaciągnięcie kredytu na takich samych zasadach, co również powódka uczyniła.

/dowód:

- zeznania świadka D. N. - k. 324;

- zeznania świadka S. C. - k. 96, 323-324;

- zeznania świadka D. M. - k. 322;

- częściowo zeznania świadka K. M. - k. 323;

-przesłuchanie powódki E. M. - k. 57-58, 96-97,324-325;/

Po pewnym czasie powódka przestała otrzymywać pieniądze na spłatę kredytów bankowych zarówno od lokatorów jak i pozwanej.

/dowód:

- zeznania świadka S. C. - k. 96, 323-324;

- zeznania świadka P. W. - k. 95-96, 321;

- przesłuchanie powódki E. M. - k. 57-58, 96-97,324-325/

Sąd zważył co następuje:

Stan faktyczny sprawy był sporny między stronami, zaś wszelkie istotne okoliczności zostały ustalone na podstawie zeznań świadków i częściowo korespondencji (sms, e-mail).

Sąd za wiarygodne uznał zeznania świadków: P. W., D. N., S. C., K. M., a także przesłuchania powódki w charakterze strony, ponieważ zeznania tych osób były ze sobą spójne i komplementarne co do istotnych kwestii. W szczególności świadkowie przede wszystkim zeznawali o tym, co wiedzą w sprawie na podstawie swoich własnych spostrzeżeń, a nie z wiedzy uzyskanej od innych osób. Świadkowie ci byli obecni w trakcie relacjonowanych przez nich sytuacji takich jak: obiecywanie spłaty zobowiązania przez pozwaną, wyrażanie wdzięczności za udzielenie pomocy, bądź opowiadanie P. W. o pieniądzach, które powódka pożyczyła od pozwanej. Zeznania syna pozwanej K. M. należało ocenić z dużą ostrożnością z uwagi na bliskie relacje rodzinne łączące go z powódką, co może implikować wniosek o pośrednim zainteresowaniu wynikiem toczącego się postępowania. Jednakże relacje świadka cechują się stosunkowo ogólnikowym charakterem, poza stwierdzeniem, że pozwana mówiła w jego obecności o kredycie.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka D. M., jednakże nie była ona bezpośrednim świadkiem rozmów między powódką a pozwaną, zaś informacje o całej sprawie uzyskała od wnuka K. M.. Z uwagi na tę okoliczności zeznania te mają niewielką przydatność dla ustalenia stanu faktycznego sprawy.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka P. D. z uwagi na ich sprzeczność z zeznaniami świadków i powódki, którym Sąd dał wiarę. Sąd miał na uwadze, iż śiadek jest mężem pozwanj, a więc osobą zainteresowaną wynikiem postępowania.

Podobnie Sąd ocenił przesłuchanie pozwanej A. D., która nie potrafiła wyjaśnić w sposób spójny i logiczny czego dotyczyły krótkie wiadomości tekstowe (sms), jakie przesyłała z Niemiec powódce, w których informowała, że m.in., prześle jej 22.000 euro. Ponadto wskazywała w nich, że powódka jest zła na nią, ponieważ nie ma jej podpisu. Pozwana nie potrafiła wskazać, o jaki podpis chodzi i czego dotyczył ten sms. Zeznania powódki są w sposób oczywisty sprzeczne z zeznaniami świadków, którym Sąd dał wiarę, a nadto pozwanej. Brak podstaw do przyjęcia, że pozwana chciała pomóc powódce w jej trudnej sytuacji i dlatego zaoferowała jej pomoc w wysokości 22.000 euro, ponieważ już wtedy ich relacje były złe. W efekcie więc istniały racjonalne podstawy do wysnucia wniosku, iż wiadomości tekstowe dotyczące tej kwoty stanowiły w istocie potwierdzenie zawarcia ustnej umowy z powódką o treści wskazanej przez powódkę, sama zaś kwota stanowić miała spłatę zobowiązań pozwanej wobec powódki.

Sąd oparł się na wyżej wskazanych zeznaniach świadków, którym dał wiarę, zaś w pozostałym zakresie na wydrukach wiadomości (sms) pochodzących od pozwanej, a także wzajemnej korespondencji elektronicznej stron (e-mail). Pozostałe dołączone do pozwu dokumenty z prowadzonego przeciwko powódce postępowania egzekucyjnego i informacji z banku (...) o stanie zadłużenia zostały uznane za nieprzydatne do określenia wysokości świadczenia, jakiego mogłaby żądać powódka.

Treść wiadomości (sms) wysyłanych przez pozwaną uprawdopodabnia wersję prezentowaną przez powódkę. Po uwzględnieniu zeznań świadków należało uznać, że powódkę z pozwaną łączył stosunek prawny, jednakże nie była to umowa pożyczki uregulowana w Kodeksie cywilnym, o czym poniżej.

Przechodząc do szczegółowych rozważań prawnych należy stwierdzić, że między powódką a pozwaną została zawarta umowa nienazwana polegająca na tym, że powódka zaciągnie kredyt w banku, zaś kapitał jaki uzyskała na podstawie tej umowy przekaże w całości pozwanej, zaś pozwana będzie spłacać kredyt na warunkach określonych w umowie kredytowej z bankiem. Umowa takiej treści nie jest uregulowana w Kodeksie cywilnym, jednakże jest ona dopuszczalna na zasadzie swobody umów, jaka obowiązuje w prawie cywilnym, a z uwagi na treść art. 353 ¹ k.c. - strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Należy zauważyć, że umowa taka nie jest z pewnością sprzeczna z ustawą, ponieważ żadna norma prawna o charakterze bezwzględnym ani semiiperatywnym nie zakazuje zawierania umowy tej treści. Nie można wskazać również, aby umowa była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego ani właściwości stosunku zobowiązaniowego. Nieodpłatność zawartej umowy nie wpływa na negatywną ocenę takiej umowy w kontekście jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego ani naturą stosunku, ponieważ jest emanacją zasady swobody kontraktowej wyrażającej się w tym, że umowa może mieć charakter nieodpłatny.

Sąd uznał powództwo za niezasadne, ponieważ powódka nie wykazała w drodze dostępnych środków dowodowych wysokości, jaka została faktycznie przekazana pozwanej, a także opłat i odsetek, które zostały naliczone przez bank, będący kredytodawcą. Nie zostało wykazane co do wysokości, jakie konkretnie zadłużenie powstało w wyniku niewykonania umowy przez pozwaną. Pozwana zaprzeczyła zarówno co do zasady, jak i co do wysokości swojej odpowiedzialności z przedmiotowej umowy. W związku z tym, to na powódce spoczywał ciężar dowodu, nie tylko co do zasady, ale również wykazania wysokości świadczenia pieniężnego należnego powódce. Przedstawione w tym przedmiocie dokumenty nie pozwalają na wykazanie wysokości zobowiązania. Dokumenty takie jak bankowy tytuł egzekucyjny czy dokumenty z postępowania egzekucyjnego wskazujące na ogólną wysokość dochodzonych przez bank należności są dalece niewystarczające dla ustalenia wysokości zobowiązania.

Powódka nie przedłożyła umów kredytu, który zaciągnęła dla pozwanej, harmonogramów spłat, ani innych dokumentów w postaci chociażby potwierdzeń dokonania płatności poszczególnych rat, a także nie wykazała, od którego dokładnie momentu uiszczała raty z czynszu otrzymywanego od najemców lokalu pozwanej. Ostatecznie niemożliwe okazało się ustalenie, jaką kwotę powódka uiściła bankowi zamiast pozwanej, a także kwota pozostała do spłaty na chwilę wyrokowania przez Sąd. W aktach sprawy znajduje się zaświadczenie z banku (...) z dnia 20 stycznia 2014 r. o tym, że do spłaty pozostało 52.654,14 zł, zaś powódka uiściła 19.329,39 zł, jednakże nadal nie wiadomo ile z tej kwoty zostało uiszczonych z czynszu jaki powódka uzyskała z najmu lokalu pozwanej (powódka przyznała, iż początkowo pozwana regulowała należności wynikające z umów kredytowych). Ewentualnego rozstrzygnięcia wymagałaby również kwestia, jaka część z kwoty objętej umową jest już wymagalna i zaskarżalna. Zaznaczyć bowiem należy, iż na tle tak ukształtowanego przez strony stosunku prawnego powódce przysługiwałoby do pozwanej roszczenie o zwrot tej części rat kredytu, które sama już spłaciła za pozwaną. W sytuacji więc, w której bank przykładowo zwolniłby powódkę z obowiązku spłaty części kredytu, nie przysługiwałoby jej w tej części roszczenie do pozwanej. Sąd nie dysponował informacją, jaka część kredytu na dzień zamknięcia rozprawy została spłacona i jaka z tego część została spłacona przez powódkę, a jaka przez pozwaną.

W tym miejscu należy zauważyć, że godnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Zaznaczyć też trzeba, że przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego, rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Jest to wyrazem zasady, iż to strony powinny być zainteresowane wynikiem postępowania oraz że to one dysponują przedmiotem postępowania m. in. poprzez powoływanie i przedstawianie Sądowi wybranych przez siebie dowodów. W niniejszej sprawie zabrakło inicjatywy dowodowej strony powodowej, co ostatecznie skutkowało uchyleniem wyroku zaocznego i oddaleniem powództwa w całości, o czym Sąd orzekł na podstawie art. 437 k.p.c.

Sąd w punkcie II wyroku rozstrzygnął o kosztach w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 3617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz 1643 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, które poniosła pozwana wnosząc sprzeciw od wyroku zaocznego. Podstawą prawną orzeczenia o kosztach jest art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 2, § 4 ust. 1 i § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz. 1349 ze zm.). Należy zauważyć, że powódka była zwolniona od ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu, jednakże zgodnie z art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2014.1025 j.t.) zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi, a zatem pomimo zwolnienia od kosztów sądowych powódka zobowiązana jest ponieść koszty sądowe uiszczone przez pozwaną.