Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2020 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Połczyński

Protokolant: stażysta Dominika Leśko-Dębowska

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2020 roku w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa I. K.

przeciwko E. K., K. K.

z udziałem interwenienta ubocznego po stronie powodowej – Gminy M. G.

o eksmisję

I.  nakazuje pozwanym E. K., K. K., aby opróżniły ze wszystkich swoich rzeczy, opuściły i wydały powódce I. K. lokal mieszkalny nr (...), położony przy ul. (...) w G.;

II.  ustala, że pozwanym przysługuje uprawnienie do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego z zasobów mieszkaniowych Gminy M. G.;

III.  wstrzymuje wykonanie wyroku w punkcie I do czasu złożenia pozwanym przez powódkę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

IV.  odstępując od obciążania pozwanych kosztami procesu.

SSR Piotr Połczyński

sygn. akt I C 987/19

UZASADNIENIE

Powódka I. K. domagała się orzeczenia eksmisji pozwanej E. K. z lokalu mieszkalnego numer (...), położonego przy ul. (...) w G.. Wniosła nadto o obciążenie pozwanej kosztami procesu.

W odpowiedzi na pozew oraz w dalszym toku procesu pozwana E. K. wnosiła o oddalenie powództwa na koszt strony powodowej.

Gmina M. G. przystąpiła do udziału w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego po stronie powódki.

Postanowieniem z dnia 3 września 2020 r., wydanym na podstawie art. 15 ust. 1 zd. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 611 ze zm.), Sąd wezwał do udziału w sprawie małoletnią K. K..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka jest właścicielką objętego pozwem lokalu mieszkalnego. Zakup przedmiotowego lokalu sfinansowany został w przeważającej części ze środków pochodzących z kredytu zaciągniętego przez I. K..

/ dowody: kopia wypisu aktu notarialnego - k. 9-12; wydruk działu II księgi wieczystej nr (...) /

Kredyt ten spłacony został częściowo - w kwocie nie mniejszej niż 80.000,-zł - ze środków należących do majątku wspólnego E. K. i jej męża S. K., będącego synem powódki. Raty kredytu były niższe niż czynsz, który E. K. i S. K. musieliby zapłacić za najem mieszkania.

/dowody: potwierdzenia przelewów - k. 100-121; przesłuchanie pozwanej E. K. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); przesłuchanie za pozwaną K. K. E. K. - protokół elektroniczny rozprawy z dnia 16 października 2020 r.; zeznania świadka M. C. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); zeznania świadka S. K. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); w zakresie spłaconej kwoty kredytu - przyznane przez powódkę podczas rozprawy w dniu 11 marca 2020 r., od 00:48:26/

W lokalu tym pozwana E. K. zamieszkała w 2005 r. - i została zameldowana na pobyt stały - razem ze swoim mężem S. K.. Tego samego roku na świat przyszła pozwana K. K., będąca córką pozwanej E. K. i S. K., pomiędzy którymi toczy się postępowanie w sprawie o rozwód. S. K. w lokalu tym nie zamieszkuje od około 9 lat, posiada jednak klucze do przedmiotowego lokalu i ma do niego swobodny dostęp. Nie sprawuje on bezpośredniej opieki nad zamieszkującą wspólnie z matką w lokalu przy ul. (...) w G. K. K. i praktycznie nie utrzymuje z nią kontaktów; zajmuje się nią natomiast wyłącznie pozwana E. K.. K. K. jest dzieckiem niepełnosprawnym od urodzenia, wymagającym zarówno stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, jak i stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. K. K. pobiera naukę w szkole specjalnej. Pozwana E. K. nie ponosi opłat czynszowych związanych z korzystaniem z zajmowanego przez siebie i K. K. mieszkania powódki, uiszczając jednak opłaty eksploatacyjne.

/ dowody: zeznania świadka M. C. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); zeznania świadka S. K. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); przesłuchanie powódki I. K. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); przesłuchanie pozwanej E. K. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); poświadczenie zameldowania - k. 67; protokół skrócony posiedzenia w sprawie rozwodowej - k. 214; protokół elektroniczny posiedzenia w sprawie rozwodowej- k. 216; orzeczenie o niepełnosprawności - k. 37; dokumentacja medyczna - k. 38-56; orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego - k. 57-60/

Z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad niepełnosprawną pozwaną K. K., E. K. nie może podjąć zatrudnienia. Na miesięczne utrzymanie swoje i córki, w tym na lekarstwa dla małoletniej pozwanej K. K., musi jej wystarczyć dochód wynoszący około 3.500,-zł miesięcznie, wobec czego pozwana E. K. zmuszona jest korzystać ze wsparcia finansowego rodziny.

/ dowody: zeznania świadka M. C. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); przesłuchanie pozwanej E. K. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); przesłuchanie za pozwaną K. K. E. K. - protokół elektroniczny rozprawy z dnia 16 października 2020 r./

Żadna z pozwanych nie posiada jakichkolwiek oszczędności ani wartościowego majątku, w tym nieruchomości. Pozwane nie mają możliwości zapewnienia sobie innego lokum niż aktualnie zajmowany lokal mieszkalny.

/ dowody: zeznania świadka M. C. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); przesłuchanie pozwanej E. K. - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r.); przesłuchanie za pozwaną K. K. E. K. - protokół elektroniczny rozprawy z dnia 16 października 2020 r./

E. K. wystąpiła przed tutejszym Sądem ze skierowanym przeciwko I. K. żądaniem ustanowienia na jej rzecz oraz na rzecz K. K. dożywotniej nieodpłatnej służebności mieszkania w objętym pozwem lokalu. Przedmiotowa sprawa, na skutek wyłączenia z niniejszego procesu i skierowana do rozpoznania w trybie nieprocesowym powództwa wzajemnego obejmującego wskazane żądanie, prowadzona jest w XIII Wydziale Cywilnym tutejszego Sądu pod sygnaturą akt XIII Ns 348/20.

/ dowody: pismo procesowe pozwanej - k. 168-171; postanowienie - k. 231 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 11 marca 2020 r., 00:01:49; oświadczenie pełnomocnika pozwanej E. K. - k. 259 (protokół elektroniczny rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r., 00:02:29)/

Sąd zważył, co następuje:

Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą (art. 222 § 1 k.c.).

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości, iż powódka jest właścicielką objętego pozwem lokalu. Poza sporem pozostawało także, iż obie pozwane w lokalu tym zamieszkują oraz to, że I. K. nie godzi się na dalsze przebywanie w stanowiącym jej własność mieszkaniu pozwanej E. K..

Pozwana E. K. korzystała z lokalu powódki na zasadzie ustnej umowy użyczenia (art. 710 i nast. k.c.). Brak było przy tym w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego podstaw pozwalających przyjąć, by użyczenie to miało charakter terminowy - żadna ze stron okoliczności takiej nie wykazała, nie oferując też w tej mierze jakichkolwiek dowodów i nawet nie twierdząc, by tak było. W świetle całokształtu okoliczności sprawy nie może budzić wątpliwości, iż użyczenie to zostało pozwanej E. K. przez powódkę wypowiedziane - najpóźniej z momentem doręczenia jej odpisu pozwu wniesionego w niniejszej sprawie. Nie później bowiem niż z tą chwilą dotarło do tej pozwanej (art. 61 § 1 zd. 1 k.c.) stanowcze oświadczenie powódki o braku woli kontynuowania umowy użyczenia (art. 65 § 1 k.c.). Istotne znaczenie dla oceny w przedmiocie dopuszczalności dokonanego przez I. K. wypowiedzenia ma przepis art. 365 ¹ k.c., zgodnie z którym zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów - niezwłocznie po wypowiedzeniu (co do dopuszczalności wypowiedzenia umowy użyczenia zawartej na czas nieokreślony zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2005 r., I CK 14/05, niepubl.). W konsekwencji pozwana E. K. utraciła tytuł prawny do korzystania z objętego pozwem lokalu.

Wskazać też należy, iż tytułu prawnego do zamieszkiwania w objętej pozwem nieruchomości mieszkalnej nie stwarza dla pozwanej E. K. fakt jej zameldowania w przedmiotowym lokalu. Zameldowanie, będące instytucją prawa administracyjnego, nie stanowi bynajmniej samoistnie o legitymowaniu się skutecznym względem właściciela tytułem prawnym, o jakim mowa w art. 222 § 1 in fine k.c. Pozwana nie wykazała nadto, by tytuł prawny do objętego pozwem lokalu przysługiwał jej na jakiejkolwiek innej podstawie.

Przeprowadzone w sprawie dowody potwierdziły też, że w lokalu tym nie zamieszkuje mąż pozwanej E. K. i jednocześnie ojciec pozwanej K. K. oraz że nie ma on praktycznie żadnych relacji ze swoją córką, a także to, że zamieszkująca w przedmiotowym lokalu K. K. wymaga zarówno stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, jak i stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji - oraz że jedyną osobą sprawującą nad nią opiekę jest jej matka E. K., pozostająca w faktycznej separacji z ojcem małoletniej. W tym stanie rzeczy, z przyczyn natury faktycznej nieodzowne stało się wezwanie małoletniej K. K. do udziału w sprawie w charakterze pozwanej w trybie art. 15 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego - jako że nie sposób dopuścić do sytuacji, w której małoletnia, będąca osobą niepełnosprawną i wymagającą opieki lub pomocy innej osoby, mająca znacznie ograniczoną możliwość samodzielnej egzystencji oraz wymagająca stałego współudziału opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji, miała zostać odseparowana od matki, z którą, w świetle doświadczenia życiowego, mając przy tym brak relacji z ojcem, łączy ją głęboka więź emocjonalna i od której pozostaje całkowicie zależna. Nie sposób też pomijać, iż miejscem zamieszkania dziecka jest w przypadku rodziców mających różne miejsca zamieszkania (to jest jak w okolicznościach niniejszej sprawy) miejsce zamieszkania tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa (art. 26 § 2 zd. 1 k.c.) oraz faktu, iż E. K. utraciła tytuł prawny do objętego pozwem lokalu mieszkalnego. Podkreślenia ponadto raz jeszcze wymaga, iż ze swoim ojcem S. K. małoletniej nie łączą praktycznie żadne relacje (co zresztą zostało przez S. K. przyznane). Ponadto małoletnia utraciła tytułem prawny do zajmowania przedmiotowego lokalu pochodny od E. K..

W okolicznościach niniejszej sprawy oddalenie powództwa z uwagi na ewentualną sprzeczność żądania z zasadami współżycia społecznego prowadziłoby w istocie do pozbawienia właściciela przysługującego mu prawa – podczas gdy zastosowanie art. 5 k.c. nie może unicestwić roszczenia windykacyjnego właściciela (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2000 r., IV CKN 28/00, Lex nr 303361). Nie sposób nadto pomijać, iż dla skutecznego postawienia zarzutu sprzeczności żądania z zasadami współżycia społecznego niezbędne jest w pierwszym rzędzie wskazanie konkretnej zasady, która zdaniem zgłaszającego zarzut oparty na art. 5 k.c. została naruszona, oraz – co równie istotne – jej pełnej treści (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 5 maja 1964 r., I PR 159/64, OSNC 1965/1/19; z dnia 14 października 1998 r., II CKN 928/97, OSNC 1999, nr 4, poz. 75; z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 263/06, Lex nr 257664), co wszakże w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Uzupełniająco wymaga wskazania, iż o sprzeczności żądania powódki z zasadami współżycia społecznego nie świadczy w szczególności - przyznany przez samą I. K. - fakt spłacenia przez pozwaną E. K. i S. K. części kredytu zaciągniętego przez powódkę na zakup zajmowanego przez pozwane lokalu mieszkalnego. Kredyt ten w części spłacony został przez samą powódkę, zaś raty uiszczane przez E. K. i S. K., ze środków pochodzących z ich majątku wspólnego, były niższe niż wysokość czynszu najmu, który zmuszeni byliby uiszczać w razie, gdyby powódka nie zaciągnęła kredytu na lokal mieszkalny przy ul. (...) w G.. Zresztą, jak już wskazano powyżej, nawet ewentualna sprzeczność żądania eksmisji z zasadami współżycia społecznego, nie mogłaby skutkować unicestwieniem roszczenia I. K. zgłoszonego w niniejszym procesie.

Mając na względzie powyższe, działając na podstawie art. 222 § 1 k.c., orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Pozwane miały w odniesieniu do objętego pozwem lokalu mieszkalnego status lokatora w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie prawo lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego - albowiem zajmowały go na podstawie tytułu prawnego w postaci umowy użyczenia (która została przez powódkę rozwiązana). W konsekwencji konieczne było orzeczenie przez Sąd w przedmiocie uprawnienia pozwanego do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 66/01, OSNC 2002, nr 9, poz. 109). Nie znajdował wszakże w stosunku do nich zastosowania art. 14 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, przewidujący w stosunku do wymienionych w nim osób obligatoryjne przyznanie prawa do lokalu socjalnego - a to z uwagi na wyłączenie przewidziane w art. 14 ust. 7 tej ustawy; lokal objęty pozwem nie wchodzi bowiem do publicznego zasobu mieszkaniowego, o jakim mowa w art. 2 ust. 1 pkt 11 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, pozwane zaś nie korzystają z niego na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo z towarzystwem budownictwa społecznego.

Niemniej jednak mając na względzie dotychczasowy sposób korzystania przez pozwane z przedmiotowego lokalu oraz, przedstawioną powyżej, ich szczególną sytuację materialną i rodzinną (art. 14 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego), w punkcie II wyroku, działając na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego Sąd orzekł, że pozwanym przysługuje uprawnienie do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego z zasobów mieszkaniowych Gminy M. G..

W konsekwencji, w punkcie III wyroku (sprostowanym mocą postanowienia z dnia 19 października 2020 r.), stosownie do art. 14 ust. 6 powołanej ostatnio ustawy Sąd nakazał wstrzymanie wykonania eksmisji do czasu złożenia pozwanym przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

W punkcie IV, mając na względzie przedstawioną w poprzedzającej części niniejszego uzasadnienia szczególnie trudną sytuację majątkową pozwanych, działając na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążania E. K. i K. K. kosztami procesu.

G., dnia 12 listopada 2020 r.

SSR Piotr Połczyński

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

5.  (...)

6.  (...)

7.  (...)

8.  (...) E. K.;

9.  (...)

10.  (...)

11.  (...) E. K. (...)

12.  (...)

SSR Piotr Połczyński