Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku

Sygn. akt I C 1701/13

I.

III.WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3.1.Dnia 01 kwietnia 2016 roku

3.1.1.Sąd Rejonowy Gdańsk -Północ w Gdańsku, Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący SSR Agnieszka Piotrowska

Protokolant sekr. sąd. Katarzyna Warzocha

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2016 roku na rozprawie

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko D. S.

o zapłatę

I.  utrzymuje wyrok zaoczny z dnia 07 lutego 2014r. w mocy w zakresie punktu I –szego co do kwoty 16.362,50 zł (szesnaście tysięcy trzysta sześćdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 02 czerwca 2015r. do dnia zapłaty,

II.  uchyla wyrok zaoczny z dnia 07 lutego 2014r. w pozostałym zakresie;

III.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

IV.  zasądza od pozwanej D. S. na rzecz powoda M. M. kwotę 3.596,88 zł (trzy tysiące pięćset dziewięćdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu,

V.  nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku kwotę 53,21 zł (pięćdziesiąt trzy złote dwadzieścia jeden groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

VI.  nakazuje ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku kwotę 242,38 zł (dwieście czterdzieści dwa złote trzydzieści osiem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

  Sygn. akt I C 1701/13

  Powód M. M. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej D. S. kwoty 20.000 zł tytułem należnego zachowku wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż jest spadkobiercą ustawowym swego zmarłego ojca E. M. (1), zaś spadkobiercą testamentowym jest pozwana. W skład majątku spadkowego wchodzi udział do ½ w prawie własności nieruchomości lokalowej położonej w G. przy ul. (...) o wartości 320.000 zł.

Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku w dniu 07 lutego 2014r. wydał wyrok zaoczny zgodnie z żądaniem pozwu.

Od wskazanego wyroku pozwana D. S. wniosła sprzeciw, wnosząc o uchylenie wyroku zaocznego i oddalenie powództwa w całości. Pozwana przyznała, iż nabyła ona spadek po E. M. (2) oraz, iż udział powoda w przypadku dziedziczenia ustawowego wynosiłby 1/4 część spadku. Zdaniem pozwanej wartość lokalu wchodzącego w skład spadku według stanu z dnia śmierci spadkodawcy a cen obecnych był nie wyższa niż 250.000 zł. Pozwana wskazała również na długi spadkowe w postaci kosztów stypy w kwocie 1.500 zł oraz kosztów wybudowania nagrobka w kwocie 2.100 zł Pozwana wniosła również o obniżenie wartości masy spadkowej o kwotę zapłaconego przez nią podatku dochodowego w związku ze zbyciem nabytego przez nią przez spadkobranie udziału w nieruchomości. Wskazała również, iż odsetki od należnego zachowku winny być zasadzone od daty orzekania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

E. M. (1) zmarł w dniu 12 stycznia 2009 roku w S.. Spadek po E. M. (1) z mocy testamentu notarialnego z dnia 21.05.2008 roku nabyła D. S.. Do kręgu spadkobierców ustawowych należała małżonka zmarłego J. M. (1) oraz troje dzieci D. S., J. M. (2), M. M..

/okoliczności bezsporne, nadto odpis skrócony aktu zgonu k. 5, protokół dziedziczenia k. 7-8, akt poświadczenia dziedziczenia k. 9, protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu k. 10/

Żaden ze spadkobierców ustawowych nie został uznany za niegodnego dziedziczenia po M. M., nie został wydziedziczony jak również nie zrzekł się dziedziczenia. Zmarły nie dokonywał za życia żadnych darowizn na rzecz spadkobierców.

/okoliczności niesporne/

W skład spadku po M. M. wchodził udział do ½ w prawie własności nieruchomości lokalowej położonej w G. przy ulicy (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku prowadzi księgę wieczystą (...).

/okoliczności niesporne/

W chwili śmierci E. M. (1) stan lokalu był średni , do remontu, w lokalu stolarka okienna została wymieniona na stolarke pcv, stolarka drzwiowa była płycinowa, typowa dla lat 60-tych.

/dowód: zeznania świadków J. M. (2) k. 121-122, P. S. k. 122-123, zeznania pozwanej D. S. k. 135-136/

Wartość rynkowa udziału do 1/2 w prawie własności nieruchomości lokalowej położonej w G. przy ulicy (...) według stanu z chwili śmierci spadkodawcy a cen z chwili orzekania wynosiła 266.000 zł.

/dowód: opinia biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości k. 147-174/

D. S. pobrała zasiłek pogrzebowy i poniosła koszty pogrzebu. Pozwana poniosła koszt postawienia nagrobka w kwocie 2.100 zł.

/dowód: zeznania świadków J. M. (2) k. 121-122, P. S. k. 122-123, zeznania pozwanej D. S. k. 135-136, zaświadczenie k. 79, faktura k. 143/

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wszystkich dowodów przeprowadzonych i ujawnionych w toku postępowania. W swoich ustaleniach Sąd oparł się na złożonych do akt sprawy dokumentach, których autentyczność i wiarygodność nie była przez strony kwestionowana, jak również Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności i mocy dowodowej. Stąd w pełni dał im wiarę. Nadto Sąd oparł się na zeznaniach świadków, zeznaniach pozwanej oraz opinii sporządzonej przez biegłego sądowego – rzeczoznawce majątkowego A. R..

Poza sporem jest krąg osób, które byłyby powołane do dziedziczenia, gdyby spadkodawca nie pozostawił testamentu, fakt, iż spadkobierczyni nie zaspokoiła roszczenia powoda o wypłatę sumy pieniężnej z tytułu należnego mu zachowku . Poza sporem był również, skład spadku po M. M..

Celem ustalenia wartości udziału w prawie własności nieruchomości lokalowej Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego do spraw szacowania nieruchomości.

W ocenie Sądu opinia biegłego sporządzona została w sposób dokładny, przy tym przez osobę posiadającą odpowiednią wiedzę profesjonalną w danej dziedzinie. Zawarte w niej wnioski stanowią logiczną konsekwencję przedstawionej przez biegłego analizy zagadnienia. Dokonując oceny przedmiotowego dowodu Sąd miał na uwadze przede wszystkim kryteria wskazane powyżej, a ponadto również sposób w jaki biegły sądowy uzasadnił wyrażone przez niego stanowisko oraz to, że opinia w całej rozciągłości sporządzona została w sposób zrozumiały i przystępny, co umożliwia dokonanie wnikliwej jej oceny i oparcie się na wypływających z niej wnioskach bez żadnych wątpliwości. Nie budziła ona zatem wątpliwości Sądu co do jej rzetelności i obiektywnego charakteru.

Odnośnie osobowych źródeł dowodowych to wskazać należy, iż Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków J. M. (2) oraz P. S., albowiem były one logiczne, spójne i znalazły zasadniczo potwierdzenie w zeznaniach pozwanej. Świadkowie i pozwana zgodnie opisywali stan lokalu w chwili śmierci oraz poniesiony przez pozwaną koszt postawienia nagrobka.

Zgodnie z art. 991 kc zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Dla ustalenia należnego powodowi zachowku konieczne jest zatem ustalenie w pierwszej kolejności składu masy spadkowej oraz kręgu osób, które byłyby spadkobiercami ustawowymi w razie niesporządzenia testamentu.

Krąg osób, które byłyby powołane do dziedziczenia nie jest w sprawie sporny – jest to troje dzieci E. M. (1) oraz jego małżonka (art. 931 kc). Tym samym powód byłby powołany do 1/4 części spadku. Przepis art. 991 kc wskazuje, iż powodowi przysługuje połowa wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym tj. 1/8.

Wartość spadku, w oparciu o którą podlega obliczeniu wartość zachowku ustalono między innymi w oparciu o opinie biegłego sądowego. Opinia ta zresztą nie była kwestionowana przez strony. Biegły dokonał ustalenia wartości nieruchomości lokalowej wchodzącej w skład spadku według jej stanu na dzień śmierci spadkodawcy a według cen obecnie obowiązujących, ustalając tę wartość na 266.000 zł. Mając na uwadze, iż w skład spadku wchodził udział do 1/2 w prawie własności wycenianej nieruchomości przyjąć należało, iż wartość czystej masy spadkowej wynosiła 133.000 zł. Kwotę tę należało pomniejszyć o długi spadkowe. Niewątpliwie do długów spadkowych należą koszty pogrzebu spadkodawcy (art. 922 § 3 k.c.) Mając na uwadze, iż z zeznań pozwanej wynikało, iż koszty pogrzebu niemal w całości zostały pokryte z zasiłku pogrzebowego jedynie w niewielkiej kwocie, której pozwana już nie pamiętała, musiała pokryć je we własnym zakresie, Sąd nie uwzględnił zawartego w sprzeciwie wniosku aby potraktować jako dług spadkowy kwotę 1.500 zł. Natomiast w ocenie Sądu poniesiony przez pozwaną koszt postawienia nagrobka w kwocie 2.100 zł należało uznać za koszt pogrzebu a co za tym idzie dług spadkowy. Nie stanowił natomiast długu spadkowego uiszczony przez pozwaną podatek dochodowy związany ze zbyciem nabytego w drodze spadkobrania udziału w nieruchomości. Wskazać bowiem należy, iż zgodnie z treścią art. 922 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilku osób stosownie do przepisów prawa spadkowego. Obowiązek zapłaty tegoż podatku nie obciążał spadkodawcy, powstał on już po zgonie spadkodawcy i to nie na skutek tego zdarzenia, czy też spadkobrania, tylko na skutek podjęcia przez pozwaną decyzji o zbyciu nabytego w drodze spadkobrania udziału w nieruchomości. A zatem obciążał on spadkobiercę a nie spadek. Tym samym czysta masa spadkowa po pomniejszeniu o długi spadkowe wynosiła 130.900 zł

W konsekwencji zgodnie z art. 991 kc powodowi należała się kwota odpowiadająca 1/8 części wartości masy spadkowej tj. 16.362,50 zł (1/8 z 130.900 zł).

Wskazać należy, iż Sąd miał na uwadze, iż roszczenie objęte wyrokiem zaocznym zostało częściowo zaspokojone, doszło jednak do tego w drodze przymusu, na skutek egzekucji komorniczej, prowadzonej w oparciu o wyrok zaoczny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, która następnie została uchylona, co nie powinno zdaniem Sądu skutkować oddaleniem powództwa w tym zakresie. Niewątpliwie pozwanej służy w stosunku do powoda roszczenie o zwrot wyegzekwowanych kwot.

Odsetki od kwoty 16.362,50 zł należały się powodowi od dnia 02 czerwca 2015r. do dnia zapłaty, mając na uwadze, iż przed wytoczeniem powództwa powód nie wzywał pozwanej do zapłaty, wezwanie takie stanowiło doręczenie pozwanej pozwu na rozprawie w dniu 01.06.2015r. (k.97) i wówczas roszczenie powoda stało się wymagalne.

Reasumując Sąd na podstawie art. 347 k.p.c. utrzymał wyrok zaoczny we wskazanym powyżej zakresie, natomiast w pozostałym zakresie wyrok uchylił i powództwo jako niezasadne oddalił.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Mając na uwadze, iż powód wygrał niniejsze postępowanie w 82% w takim stosunku należał mu się zwrot kosztów procesu. Na koszty poniesione przez powoda składała się kwota 1.000 zł tytułem opłaty, 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 1.500 zł tytułem zaliczki na poczet opinii biegłego, łącznie kwota 4.917zł, a 82% tej kwoty to 4.031,94 zł. Pozwanej należał się zwrot kosztów w 18%, na koszty poniesione przez pozwaną składała się kwota 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, łącznie 2.417 zł a 18% tej kwoty to 435,06 zł. Po zbilansowaniu wskazanych kwot Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.596,88 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd nakazał ściągnąć od stron w stosunku w jakim uległy one ze swoimi żądaniami nieuiszczone koszty sądowe na które składało się wynagrodzenie biegłego w kwocie, w której nie znalazło pokrycia w uiszczonej zaliczce tj. 295,59 zł.